ترموستات یخچال

ترموستات از اجزای ضروری برای کنترل سرمایش یخچال است و اغلب بصورت فیزیکی و درجه دار درون یخچال قابل مشاهده است و به کاربر اجازه می‌دهد تا مقدار مجاز سرمای داخل کابین را تعیین کند. ترموستات مستقیما موجب تولید سرما نمی‌شود و با قطع و وصل کردن رله مدار موجب خاموش و روشن شدن کمپرسور می‌گردد. ترموستات به عنوان یک مدیر، آغاز و پایان فعالیت کمپرسور و تولید برودت را کنترل می‌کند.

ترموستات یخچال یک وسیله مکانیکی برای کنترل جریان برق توسط دما می‌باشد؛ ساده‌ترین نوع ترموستات از 3 کانکتور تشکیل می‌شود. ترموستات به یک رله بر روی برد یخچال متصل می‌شود و در صورتیکه روی رله جریان الکتریکی ایجاد شود برد دستگاه دستور روشن شدن کمپرسور یخچال را صادر می‌کند.

در یخچال‌های قدیمی (غیر دیجیتالی) برای تنظیم دما از ترموستات استفاده می‌شود؛ ترموستات زمانی‌که دمای داخل کابین گرم‌تر از مقدار تنظیم شده باشد رله روی برد فعال شده و کمپرسور تا زمان رسیدن به دمای مورد نظر شروع به کار می‌کند؛ پس از رسیدن به دمای مورد نظر ترموستات برق رله را قطع می‌کند و در نتیجه کمپرسور خاموش می‌شود. بدین ترتیب ترموستات به وظیفه خود که نگه داشتن دمای یخچال در محدوده تنظیم شده است عمل می‌کند.

ترموستات معمولا در داخل کابین قرار می‌گیرد و کاربر تنها قادر به مشاهده درجه تنظیم دمای آن می‌باشد. بیشتر یخچال‌های قدیمی تنها یک ترموستات دارند و تنها برخی از مدل‌ها از دو ترموستات برای تنظیم دمای نقاط مختلف بهره‌ می‌برند. توجه داشته باشید که اگر یخچال شما از مدل بالا و پایین است از یک ترموستات برای یخچال و از یک ترموستات برای بخش فریزر استفاده می‌کند.

در یخچال‌های مدرن که از سیستم یخ‌زدایی بهره می‌برند از قطعات مختلفی استفاده شده است. معمولا یکی از ترمینال‌های ترموستات به سیستم دیفراست و المنت متصل است و در حالتیکه سنسور یا تایمر دیفراست دستور روشن کردن المنت و یخ‌زدایی ارسال کند ترموستات قطع شده و در نتیجه کمپرسور برق کمپرسور نیز قطع می‌شود.

در حالت کلی از ترموستات‌ها به منظور کنترل دما استفاده می‌شود اما ترموستات‌ها دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته‌ایم.

• ترموستات دو قطبی

ترموستات 2 قطبی که در یخچال‌های قدیمی متداول‌تر است بر اساس ضریب انبساط در فلزات طراحی شده است. فلزات بر حسب جنس و اتم‌های سازنده از ضرایب انبساط مختلفی برخوردارند. در ترموستات دو قطبی از 2 فلز با ضرایب انبساط مختلف استفاده می‌شود؛ زمانیکه دمای یخچال افزایش می‌یابد یکی از فلزات که ضریب انبساط بیشتری دارد نسبت به فلز دیگر زودتر منبسط شده و طولش افزایش می‌یابد؛ این افزایش طول موجب متصل شدن دو فلز و ایجاد جریان الکتریکی در رله می‌شود.

• ترموستات فشار بخار

ترموستات فشار بخار از یک بخش شیشه‌ای که انتهای آن به یک میله فلزی متصل است ساخته می‌شود. درون شیشه معمولا با یک مایع همچون الکل پر می‌شود؛ زمانیکه گرمای کابین افزایش می‌یابد حجم الکل افزایش می‌یابد و بر میله فلزی فشار وارد می‌کند، این فشار موجب حرکت میله شده و در نتیجه رله فعال می‌شود و کمپرسور با پمپاژ گاز مبرد تا زمان رسیدن به دمای معین کار می‌کند.

• ترموستات دیجیتالی

یخچال‌های دیجیتالی از ترموستات‌های مکانیکی توضیح داده شده در بالا استفاده نمی‌کنند؛ یخچال دیجیتالی از یک برد کنترل به منظور روشن و خاموش کردن کمپرسور با توجه به داده‌های ارسال شده از طرف سنسورها استفاده می‌کند. سنسور دمای یخچال یا ترمیستور به برد کنترل متصل است و با اندازه‌گیری دمای داخل کابین در هر لحظه و ارسال آن به مدار موجب اتومات کمپرسور می‌شود. در یخچال‌های دیجیتالی دما با درجه‌های مکانیکی تنظیم نمی‌شود و برای تنظیم دما از نمایشگر استفاده می‌شود.

ترموستات مستقیما روری گرم یا سر بودن یخچال تاثیر دارد. بطوریکه اگر اتصال کوتاه یا مدار باز شود یخچال یا بیش از حد خنک می‌شود و یا کمپرسور کار نکرده و یخچال بیش از حد گرم می‌شود. در ادامه برخی از علائم و نشانه‌های خرابی ترموستات را عنوان کرده‌ایم:

• گرم شدن بیش از حد یخچال و روشن نشدن کمپرسور
• سرد شدن بیش از حد یخچال و یکسره کار کردن کمپرسور 
• سرد بودن موتور یخچال 
• عدم تغییر دما با تنظیم درجه یخچال

تمامی یخچال‌ها برای کنترل دمای داخل کابین از ترموستات یا ترمیستور استفاده می‌کنند و فرقی ندارد که یخچال شما قدیمی باشد یا جدید، ساخت الکترواستیل باشد یا سامسونگ، تمامی برندهای بکو، هیتاچی، ال‌جی، بوش، جنرال الکتریک و … از ترموستات یا سنسور دما استفاده می‌کنند و خرابی آن موجب یکسره کار کردن یا کار نکردن کمپرسور خواهد شد. در این مقاله سعی شده بصورت اجمالی با تست و تعویض ترموستات آشنا شوید اما بهترین حرکت هنگام خرابی یخچال فریزر تماس با نمایندگی تعمیر یخچال و درخواست از تعمیرکار مجرب است.

ترموستات دو ترمینال برای برق دارد در صورتیکه این 2 پایانه اتصال کوتاه یا مدار باز شده باشند یعنی ترموستات یخچال خراب است و باید ترموستات مشابه تهیه کرده و جایگزین کنید.

برای تست ترموستات مراحل زیر را بپیمایید:

• برق یخچال را قطع کنید.
• مولتی متر را روی حالت تست اتصال قرار دهید.
• پراب‌های مولتی متر را روی ترمینال ترموستات قرار دهید.
• اگر مولتی متر عدد یک را نشان داد و بوق زد به معنای این است که ترموستات اتصال کوتاه شده است.
• اگر مولتی متر عدد صفر را نشان داد درجه ترموستات را بچرخانید و در صورتیکه باز هم عدد صفر را مشاهده کردید یعنی ترموستات یخچال مدار باز شده است.

معمولا ترموستات قابل تعمیر نیست و برای تعمیر نیازمند تعویض قطعات معیوب خواهید بود که به علت تقاضای کم در بازار یافت نمی‌شود و در صورت وجود قیمت بالایی دارند. به همین دلیل تعویض ترموستات برای مصرف کننده بصرفه تر از تعمیر است.

معمولا تعویض ترموستات بعد از تشخیص خرابی و تست انجام می‌شود. برای تعویض ترموستات باید مراحل زیر را بپیمایید:

1. برق یخچال را جدا کنید.
2. محل ترموستات را بیابید.
3. روکش و کاورهای روی ترموستات را جدا کنید. (توجه داشته باشید که روکش‌های پلاستیکی شکننده هستند و باید با احتیاط عمل کنید)
4. ترموستات و لوله مسی متصل به دیواره کابین را جدا کنید.
5. بهتر است قبل از جدا سازی اتصالات از آن‌ها عکس بگیرید تا برای نصب مججد دچار مشکل نشوید.
6. ترموستات مشابه تهیه کنید.
7. اتصالات ترموستات را متصل کنید .
8. ترموستات را سر جای خود محکم کنید و سپس روکش را ببندید.
9. برق یخچال را متصل کنید.