سنسور دمای یخچال از اصلی ترین سنسور‌های استفاده شده در این وسیله پرکاربرد است و وظیفه آن ارسال دمای لحظه‌ای محیط به برد کنترل می‌باشد. سنسور دما یک مقاومت الکتریکی است که انواع مختلفی دارد که هر کدام کاربرد‌های خاص خود را دارند. در حالت کلی این سنسور همچون یک دما سنج دیجیتال دمای محیط اطرافش را به مداری که به آن متصل است اطلاع می‌دهد. در این مقاله سعی شده اطلاعات درست و دقیقی در مورد نحوه عملکرد، انواع سنسور، تست و نحوه تعویض سنسور دما یخچال فریزر و ساید بای ساید به شما داده شود؛ با ما همراه باشید. 

هر وسیله برودتی مانند یخچال فریزر و ساید بای ساید برای ایجاد سرمای مد نظر کاربر باید در هر لحظه از دمای داخل کابین و محیط اطراف مطلع باشد و در صورت گرم بودن کابین، کمپرسور را راه‌اندازی کرده تا دما کاهش یابد؛ همچنین برد کنترل یخچال باید از میزان دما مطلع باشد تا هنگام سردتر شدن دما از مقدار تنظیم شده توسط کاربر کمپرسور را خاموش کند. 

در یخچال فریزر و اکثر لوازم سرمایشی برای اطلاع از دما از یک ترمیستور یا حسگر دما استفاده می‌شود که رسانایی این سنسور با تغییرات دما تغییر می‌یابد و برد اصلی در هر لحظه با اندازه‌گیری مقاومت از دمای داخل کابین اطلاع می‌یابد.

یخچال فریزر‌ها از دو بخش مکانیکی و الکترونیکی تشکیل شده‌ است؛ بخش مکانیکی شامل کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و… می‌باشد و بخش الکترونیکی شامل برد کنترل، نمایشگر و سنسور‌ها می‌باشد. سنسور‌ها در یخچال فریزر به منظور اندازه‌گیری و ارسال اطلاعات تعبیه شده‌اند؛ اصلی ترین سنسور بکار رفته در یخچال، سنسور دمایی یا ترمیستور است که وظیفه آن ارسال دمای محیط داخل کابین یخچال یا فریزر به مدار اصلی است.

سنسور دما یک مقاومت حساس به دما است که مقاومت آن متناسب با تغییرات دمایی تغییر می‌کند. ترمیستور‌ها در دو نوع NTC و PTC موجود‌اند که در یخچال فریزرها از نوع NTC استفاده می‌شود؛ مقاومت این ترمیستور با افزایش دما کاهش می‌یابد و از این رو به آن مقاومت ضریب دمایی منفی می‌گویند. ترمیستور PTC دقیق برعکس نوع NTC عمل کرده و مقاومت آن با افزایش دما رابطه مستقیم دارد. 

NTC کوتاه شده عبارت Negative Temperature Coefficient است و نشان می‌دهد که افزایش دما منجر به کاهش مقاوت این ترمیستور می‌گردد و PTC کوتاه شده عبارت Postive Temperature Coefficient است.

هنگام خرابی سنسور دما اطلاعات به درستی به مدار کنترل ارسال نمی‌شود و برد در تصمیم گیری دچار اشتباه می‌شود. از نشانه‌های خرابی سنسور دما می‌توان موارد زیر را نام برد.

• نمایش ارور بر روی نمایشگر 

یخچال فریزر‌های امروزی هوشمند شده‌اند و از نمایشگر برای ارتباط بهتر با کاربر استفاده می‌کنند. هر برنامه هر یخچال تعدادی کد ارور تعبیه شده است تا هنگام بروز مشکل از طریق نمایش این کد کاربر را از نوع و محل دقیق مشکل مطلع کند. ارور مربوط به خرابی سنسور دما در هر یخچال متفاوت است و برای اطلاع از آن باید به دفترچه راهنمای ارائه شده هنگام خرید مراجعه کنید.

• سرد شدن بیش از حد یخچال

یخچال در صورتیکه دما را به اشتباه تشخیص دهد برای سرد کردن کابین بصورت یکسره کار می‌کند و این امر موجب افزایش مصرف انرژی، یخ‌بستن مواد غذایی و افزایش احتمال خرابی کمپرسور می‌گردد. در بیشتر مواقع خرابی سنسور دما موجب یکسره کار کردن یخچال می‌شود که در این مواقع کاربر باید برق دستگاه را قطع کند و نسبت به تعمیر یخچال اقدام کند. 

• یکسره کار کردن کمپرسور 

یکسره کار کردن کمپرسور می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آن‌ها خرابی سنسور دما یخچال یا ساید می‌باشد؛ همچنین خرابی فن، کاهش یا نشت گاز مبرد و ایجاد برفک از دیگر دلایل یکسره کار کردن کمپرسور می‌باشند. 

• گرم شدن داخل کابین

یکی از دلایلی که سرمایش یخچال را تحت تاثیر قرار می‌دهد خرابی سنسور دمای کابین می‌باشد. در این حالت برد کنترل به اشتباه دمای یخچال را مطلوب تشخیص داده و نسبت به روشن کردن کمپرسور اقدام نمی‌کند. سرد نکردن یخچال می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که خرابی سنسور یکی از آن‌ها می‌باشد. در صورت بروز چنین مشکلی باید با نمایندگی مجاز تماس گرفته و نسبت به تعمیر یخچال خود اقدام فرمایید. 

برای تست سنسور دمای یخچال فریزر باید مراحل یزر را بپیمایید:

1. در ابتدا باید محل قرار گیری سنسور را داخل کابین بیابید. 
2. سیم‌های سنسور را قطع کنید. 
3. با استفاده از اهم‌متر یا مولتی‌متر مقاومت سنسور را در دمای اتاق اندازه‌گیری کنید. 
4. مخلوطی از آب و یخ درست کنید و سنسور را داخل آن قرار دهید؛ مجددا مقاومت سنسور را اندازه‌گیری کنید.
5. عدم تغییر محسوس مقدار مقاومت به معنی خراب بودن سنسور دمای یخچال می‌باشد. 

مقاومت ترمیستور باید با تغییرات دما تغییر کند. ترمیستور بکار رفته در یخچال‌ها از نوع NTC است که با افزایش دما مقاومت آن‌ها کاهش می‌یابد و کاهش دما منجر به افزایش مقاومت آن می‌شود. 

در حالت کلی مقاومت سنسور دمای یخچال قریزر در دمای اتاق عددی بین 5 تا 6 کیلو اهم است. و در دمای صفر درجه سانتی گراد (مخلوط آب و یخ) مقاومت ترمیستور به 13 تا 16 تغییر می‌کند. (توجه داشته باشید که مقدار مقاومت در دماهای مختلف در هر سنسور متفاوت است.)

در صورتیکه با انجام تست هیچگونه تغییری محسوسی در مقدار مقاومت مشاهده نکردید باید نسبت به تعویض سنسور اقدام کنید؛ البته بهتر است انجام این کار به تعمیرکاران مجرب یخچال نیک تعمیر سپرده شود تا یخچال شما به بهترین نحو ممکن و در سریع‌ترین زمان تعمیر شود.

در این تصویر سنسور دما یخچال در دمای خانه (25 درجه سلسیوس) قرار دارد و مقاومت آن 5 کیلو اهم است.  

پس از اندازه‌گیری مقاومت سنسور در دمای خانه آن را درون مخلوط آب و یخ قرار داده‌ایم تا تغییرات آن را اندازه بگیریم و سلامت آن را بررسی کنیم. مقاومت سنسور در دمای صفر درجه آب و یخ 13 کیلو اهم است که نشان دهنده سالم بودن آن است.

برای تعویض سنسور دما باید از خرابی آن اطمینان حاصل کنید؛ در صورتیکه با توجه به موارد ذکر شده در بخش تست سنسور یخچال از خرابی آن مطمئن شدید باید نسبت به تعویض آن اقدام فرمایید. برای تعویض سنسور یخچال مراحل زیر را بپیمایید.

• قطع برق یخچال 

احتمال برق گرفتگی و بروز اتصالی هنگام تعمیرات یخچال زیاد است؛ پس قبل از هرگونه تعمیر ابتدا برق دستگاه را جدا کنید. 

• محل دقیق قرار گیری سنسور را بیابید

سنسور دما در یخچال فریزر ها متناسب با نوع طراحی توسط شرکت سازنده در محل‌های مختلفی قرار دارند. برای اطلاع از محل قرار گیری سنسور‌های یخچال بهترین گزینه مراجعه به دفترچه راهنمای ارائه شده هنگام خرید می‌باشد. نقشه محل قرا‌ر گیری هر سنسور در یخچال وجود دارد. 

• باز کردن روکش سنسور 

سنسور ها در یخچال بصورت قابل رویت نیستند و برای محافظت و زیبایی پشت کاور قرار می‌گیرند. پس از اطلاع از محل قرار گیری باید روکش سنسور را با استفاده از ابزار مناسب جدا کنید. 

توجه داشته باشید که روکش‌های استفاده شده در یخچال بسیار ظریف و شکننده هستند؛ هنگام جدا سازی حداکثر دقت را به خرج دهید. 

• جدا کردن سنسور 

برای جدا سازی سنسور 2 راه دارید:

1. قطع کردن سیم‌ها 
2. جدا کردن از برد اصلی 

سنسور‌های دما 2 سیم دارند که مستقیما با برد کنترل متصل است؛ سما برای جدا سازی سنسور یا باید سیم‌ها را توسط سیم چین قطع کنید و جهت نصب مجدد از ترمینال استفاده کنید یا اینکه محل اتصال سیم‌ها را روی مدار بیابید و سوکت آن را جدا کنید. 

• جایگزین کردن سنسور جدید 

پس از جدا کردن سنسور معیوب باید نمونه کاملا مشابه تهیه کنید و آن را جایگزین کنید؛ پس از جایگزینی سنسور دما روکش آن را نصب کرده و دستگاه را به برق متصل کنید.